هواپیمای کنکورد (قسمت اول)

هواپیمای مسافربری کنکورد

یکی از دو هواپیمای مسافربری فراصوتی، در کنار توپولف-۱۴۴،  کنکورد است که در پروازهای تجاری برای حمل مسافر از آن استفاده میشود . این هواپیما که محصول مشترک دو کشور فرانسه و بریتانیا است، میتوانست با سرعتی به اندازه عدد ماخ ۲ یا  دو برابر سرعت صوت پرواز کند.
 
هواپیمای کنکورد به دلیل داشتن چهار موتور توربوجت با پس سوز، قادر به پرواز در سرعت های فراصوتی بود. این موتورها بخاطر قدرت بسیار زیادشان سوخت را به سرعت مصرف می‌کردند. بال‌های کنکورد مثلثی بودند . تنها رقیب کنکورد که از نظر ظاهر هم بسیار شبیه کنکورد است هواپیمای توپولوف تی‌یو-۱۴۴ بود .

قیمت کنکورد در سال ۱۹۷۷ (میلادی) بیست و سه میلیون پوند انگلستان بود .این هواپیما برای اولین بار در دوم مارس ۱۹۶۹ به پرواز در آمد و در ۲۱ ژانویه ۱۹۷۶ کار خود را رسما آغاز کرد

اواخر دهه پنجاه میلادی  ایالات متحده تقریباً به طور کامل بازار حمل و نقل هوایی را در اختیار داشت بنابراین فرانسوی ها و انگلیسی ها می کوشیدند تا در زمینه حمل و نقل هوایی برای خود جایگاه مناسبی به دست آورند.آنها با معرفی یک هواپیمای مافوق صوت، به این مهم دست یافتند .
طرح های شرکت های هواپیماسازی فرانسه و انگلیس به ترتیب با عناوین Type2و Super Caravel شناخته می شدند ولی به رغم برنامه ریزی های صورت گرفته ، به دلیل هزینه زیاد،  برای تولید مدل های اولیه، هر دو کشور با تشکیل کنسرسیومی مشترک، پیش نویس قرارداد تولید خود را در روز 28 نوامبر 1962 به امضا کردند.
کنسرسیوم جدید بعد از امضای قرارداد، موفق شد از شرکت های معتبر هواپیمایی همچون شرکت خطوط هوایی ژاپن، شرکت هواپیمایی آلمان لوفت هانزا(، یونایتد ایرلاینز )ایالات متحده(، TWA )امریکا(، شرکت حمل و نقل کانتاس )استرالیا(، ایر کانادا و غیره سفارش بگیرند .
در ابتدا انگلیسی ها این هواپیما را  (Concord )به معنی (توافق) نامگذاری کردند ولی پس از مدتی بمنظور تطبیق تلفظ انگلیسی آن با گویش فرانسوی، نام هواپیما به Concorde تغییر یافت .
 
کنکورد 001 توسط کارخانه تولوز فرانسه و کنکورد 002 در بریستول انگلیس تولید شده بود. در مجموع 20 فروند هواپیمای مسافربری مافوق صوت کنکورد  تولید شد که سوانح و حوادث مختلف مثل آتش سوزی در موتورها و سرانجام سقوط یک فروند از آن در تاریخ 25 جولای 2000 در حوالی شهر پاریس که باعث کشته شدن  113 نفر شد ، روند بازنشستگی این پرنده زیبا را تسریع کرد .
مجموعه این عوامل سبب شد که دو خط هوایی ایرفرانس و بریتیش ایرویز در سال 2003  عمر فعالیت های پروازی کنکورد را پایان دهند. به این ترتیب در تاریخ 27 مه 2003 ایرفرانس و در تاریخ 24 اکتبر 2003 بریتیش ایرویز، هواپیمای کنکورد را از مسیرهای پروازی خارج کردند و به تاریخ سپردند.
«آندره تورکا» روز دوم مارس 1969 به عنوان اولین خلبان با هواپیمای کنکورد از باند فرودگاه تولوز در کشور فرانسه پرواز کرد و پس از پروازی به مدت کمتر از 30 دقیقه بیان کرد این هواپیمای پیشرفته ، پرنده یی بزرگ با پروازی بسیار خوب می باشد. در این پرواز کنکورد به ارتفاع 10 هزار پا (3 کیلومتری) دست پیدا کرد ولی سرعت آن از 300 مایل در ساعت (480 کیلومتر بر ساعت) بیشتر نشد .
علاوه بر تورکا و کمک خلبانش، 2 تکنسین پرواز هم در این آزمایش درون هواپیما بودند ولی وزش شدید باد سبب شد ادامه آزمایش  در زمان دیگری انجام پذیرد و  ساعت 30/15  کنکورد در انتهای باند فرودگاه پارک شد . هر چند قبل از این هم به علت شرایط نامساعد جوی، دو برنامه آزمون کنکورد با شکست خورده بود .
 
 
پس از فرود کنکورد 001، فریاد شادی جمعیت تماشاگران حاضر در فرودگاه تولوز فرانسه در صدای رعدآسای 4 موتور توربوجت پنهان گشت. پس از باز شدن چتر ترمز و توقف کامل هواپیما، مردم به سمت پلکان هواپیما هجوم برده و خلبان فرانسوی «آندره تورکا» و همکارانش را به شدت مورد تشویق قرار دادند. در تاریخ نهم آوریل 1969  خلبان انگلیسی «برایان ترابشا»  سکان هدایت کنکورد 002 را در دست گرفت و دومین پرواز آزمایشی کنکورد و اولین آن در خاک انگلیس را رقم زد.
این پرواز 22 دقیقه به طول انجامید و مسیر آن از مبداء پایگاه فیلتون در حوالی شهر بریستول به مقصد پایگاه فایفورد در شهر گلوسسترشایر بود .چند ماه پس از این آزمایش و دقیقاً در روز اول اکتبر 1969، نخستین پرواز مافوق صوت هواپیمای مسافربری به وقوع پیوست.

به این ترتیب انحصار ایالات متحده در صنعت حمل و نقل هوایی در بخش هواپیماهای مسافربری شکسته شد و مردم دو کشور فرانسه و انگلیس به خود افتخار میکردند که همکاری مشترک دو شرکت اسپشیال فرانسه و اسپیس انگلیس مفید واقع شده. با این وجود حدود 6 سال طول کشید تا نخستین هواپیماها به ناوگان تجاری دو کشور تحویل داده شوند . درنتیجه  اولین کنکوردها در تاریخ 19 دسامبر 1975 با کد ثبت F-BV به ایرفرانس و در مورخ 14 ژانویه 1976 با کد ثبت G-BOA به شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز تحویل داده شد.

اولین پرواز تجاری کنکورد یک هفته پس از تحویل هواپیمای خطوط هوایی انگلستان یعنی در روز 21 ژانویه 1976 به طور همزمان به وسیله خطوط هوایی انگلستان و فرانسه صورت گرفت . در این روز کنکورد خط هوایی انگلیس از شهر لندن برخاست و در بحرین به زمین نشست و کنکورد ایرفرانس مسیر پاریس – برزیل را پیمود.

باوجودیکه دو مدل آزمایشی هواپیمای مافوق صوت کنکورد با شماره های 001 و 002 از لحاظ ابعاد از سایر مدل های کنکورد ساخته شده کوچک تر بودند، بسیاری از آزمون های پروازی کنکورد به وسیله همین دو فروند هواپیمای آزمایشی صورت پذیرفت.

کنکورد در به عنوان تنها هواپیمای عملیاتی مافوق صوت مسافربری جهان با کمک بال های دلتاشکل خود پرواز می کرد و دماغه یی تیز و متحرک داشت. این دماغه در هنگام پرواز با سرعت مافوق صوت، کاملاً در راستای بدنه قرار می گرفت و هنگام فرود و برخاستن برای ایجاد دید کافی مورد نیاز خلبان وضعیت خود را به سمت پایین  تغییر می داد.

کنکورد با دهانه بال 27 متری، طول 62 متری و ارتفاع تقریباً 13 متری، نسبتا هواپیمای بزرگی به حساب می آمد که در وضعیت عادی ظرفیت 128 مسافر و در حالت چیدمان متراکم صندلی ها 144 نفر را به اضافه دو خلبان، یک مهندس پرواز و 3 مهماندار را داشت . ضمن اینکه مساحت بال آن هم معادل 359 مترمربع بود.

سریع ترین هواپیمای مسافربری جهان در حالت بدون سوخت 92 هزار و 80 کیلوگرم وزن داشت و قادر بود نزدیک به 14 تن بار را با خود حمل کند همچنین ظرفیت مخازن سوخت آن  به 120 هزار لیتر می رسید که داخل بال های هواپیما قرار داشتند . نیروی کنکورد از 4 موتور توربوجت که محصول مشترک امریکا و فرانسه بود، تامین میشد .

رانش هر یک از این موتورهای کنکورد وقتی با سرعت دو برابر صوت حرکت می کرد، به 45 کیلو نیوتن می رسید. با وجویکه تولید و استفاده از هواپیمای کنکورد سرانجام متوقف شد ولی ایده هواپیماهای مافوق صوت هرگز متوقف نشد. به طوری که در سال جاری میلادی، کشور ژاپن  اولین هواپیمای مسافربری مافوق صوت خود را با موفقیت آزمایش کرد این هواپیما علاوه بر اینکه سرعت بیشتری نسبت به هواپیمای کنکورد دارد ( 5/1 برابر سرعت کنکورد ) هیچ کدام از مشکلات مربوط به تجهیز و نگهداری آن را نیز نخواهد داشت . کارشناسان ژاپنی بیش از 10 سال بر روی این هواپیمای مافوق صوت زمان گذاشتند .

این هواپیمای ژاپنی در اطراف شهر آدلاید استرالیا مورد آزمایش قرار گرفت و از آن سربلند بیرون آمد . قرار است تا سال 2015 وارد ناوگان هوایی ژاپن شود و قطعا مورد استقبال زیادی قرار خواهد گرفت و البته به سایر خطوط هوایی جهان هم فروخته خواهد شد.

ادامه دارد….

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *