سازمان هواپیمایی کشوری | Iran Civil Aviation Organization
اگر پیگیر اخبار مربوط به صنعت هواپیمایی باشید حتما نام سازمان هواپیمایی کشوری (CAO) را شنیده اید. در گزارشات معمول در مورد پروازها و ایرلاین ها نیز نام این سازمان شنیده می شود. اما تا به حال برایتان این سوال پیش آمده که سازمان هواپیمایی کشوری چه سازمانی است و چه وظایفی بر عهده دارد؟ این سازمان چه نقشی در صنعت هواپیمایی دارد و حدود اختیاراتش تا کجاست؟
قبلا در مورد سازمان هوانوردی غیرنظامی بین المللی یا ایکائو (ICAO) صحبت کردیم و گفتیم که این سازمان وظیفه نظارت و مدیریت بر اجرای کنوانسیون شیکاگو را بر عهده دارد. سازمان هواپیمایی کشوری در واقع طرف ایرانی و رسمی سازمان ایکائو محسوب می شود و به نمایندگی از ایران در قراردادها و همایش های بین الملی حضور پیدا می کند. سازمان هواپیمایی کشوری (Iran Civil Aviation Organization) که با نام CAO شناخته می شود در سال ۱۳۲۵ تاسیس شد. این سازمان وظیفه برنامه ریزی، تعیین سیاست گذاری ها و تدوین مقررات و آئین نامه ها و همین طور عقد قراردادهای بین المللی در حمل و نقل هوایی را بر عهده دارد.
تاریخچه سازمان
در سال ۱۲۹۶ و در اواخر جنگ جهانی اول اهالی تهران برای اولین بار هواپیمایی را در آسمان مشاهده کردند. در آن زمان تهران فرودگاه نداشت، به همین دلیل این هواپیمای روسی در محل وزارت امور خارجه فرود آمد. این هواپیما به صورت قطعات جدا از مسیر بندر انزلی به تهران آمده بود و پس از سوار کردن قطعات موفق به پرواز بر فراز آسمان تهران شده بود. به دنبال توسعه و پیشرفت سریع در زمینه های مختلف، مسئولین ایرانی نیز برای توسعه صنعت هواپیمایی در ایران در سال ۱۳۰۴ قرار دادی با شرکت هواپیمایی آلمانی یونکرس امضا کردند. این شرکت با وارد کردن چند فروند هواپیما نخستین خطوط هواپیمایی داخلی به مقاصد مشهد، بندر انزلی، شیراز و بوشهر را راه اندازی کرد. در سال ۱۳۱۷ باشگاه خلبانی ایران با ۲۰ فروند هواپیما تاسیس شد و در سال ۱۳۲۵ نیز دولت ایران اداره ای به نام اداره کل هواپیمایی کشوری را تاسیس کرد.
دفتر مرکزی سازمان هواپیمایی کشوری در ابتدا در یک اتاق در ساختمان شمس العماره کاخ گلستان قرار داشت و تنها یک کارمند و یک رئیس داشت! این سازمان یک سال بعد و پس از دریافت بودجه لازم به فرودگاه مهرآباد منتقل شد. سه سال پس از تاسیس سازمان هواپیمایی کشوری، در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۲۸، قانون این سازمان در مجلس مورد تصویب قرار گرفت و سازمان هواپیمایی کشوری تحت نظارت وزارت راه قرار گرفت. از آن پس این سازمان با همکاری های مداوم با سازمان ایکائو در جهت گسترش و توسعه صنعت هواپیمایی ایران تلاش کرده و تعداد فرودگاه های ایران را به ۷۰ فرودگاه عملیاتی رسانیده است. در حال حاضر دفتر مرکزی سازمان هواپیمایی کشوری در فرودگاه بین المللی مهرآباد قرار دارد.
- آدرس سازمان هواپیمایی کشوری: تهران – فرودگاه مهرآباد – به سمت ترمینال پروازهای داخلی ۴ و ۶ – سازمان هواپیمایی کشوری
- تلفن گویای سازمان: ۶۶۰۷۸۷۰۰
چشم انداز و اهداف سازمان
سازمان هواپیمایی کشوری بر اساس قوانین جمهوری اسلامی و همین طور ضوابط سازمان ایکائو وظیفه سیاست گذاری، برنامه ریزی و تنظیم مقررات لازم را بر عهده می گیرد و بر اجرای صحیح آن ها نظارت دائم و مستمر انجام می دهد. این سازمان با فراهم کردن امنیت هواپیمایی به افزایش رضایت عمومی از حمل و نقل هوایی کشوری کمک می کند و در نهایت به توسعه اقتصاد پایدار کمک خواهد کرد. از جمله اهداف سازمان هواپیمایی کشوری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تدوین و نظارت بر اجرای مقررات در زمینه ایمنی و امنیت پرواز
- بهبود سرویس دهی و ارائه خدمات سازمان هواپیمایی کشوری
- گسترش تعاملات بین المللی در راستای افزایش کیفیت فعالیت های هوایی کشوری
- ارائه آموزش های تخصصی به منظور توسعه منابع انسانی متخصص و مجرب
- سیاست گذاری و برنامه ریزی برای توسعه حمل و نقل هوایی متناسب با نیاز بازار
وظایف سازمان هواپیمایی کشوری
همان طور که گفتیم سازمان هواپیمایی کشوری طرف ایرانی سازمان ایکائو شناخته می شود و به نمایندگی از این سازمان وظیفه نظارت و مدیریت بر اجرای قوانین حمل و نقل هوایی را بر عهده دارد. این سازمان وظیفه سیاست گذاری و برنامه ریزی های لازم در حیطه صنعت هواپیمایی را برعهده دارد و دستورالعمل های لازم را در زمینه های مختلف صادر می کند. برخی از وظایف سازمان هواپیمایی کشوری عبارتند از:
- عضویت در سازمان بین المللی هواپیمایی (ICAO) و حضور در جلسات و همایش های مربوطه
- سیاست گذاری، برنامه ریزی و تعیین خط مشی های مختلف در حمل و نقل هوایی کشور
- نظارت بر عملکرد اجرایی فرودگاه ها
- سیاست گذاری و تدوین قوانین لازم در رابطه با آموزش و تربیت پرسنل متخصص برای موسسات هواپیمایی مختلف
- تدوین دستورالعمل های لازم در مورد امور امنیتی و عملیات زمینی و نظارت بر اجرای صحیح آن ها
- نظارت بر شرکت های هواپیمایی از نظر رعایت استانداردهای ایمنی و صدور گواهینامه ها و تائیدیه های لازم
- نظارت و تایید هواپیماهایی که اجازه فعالیت در ایران را دارند
- بررسی سوانح و حوادث هوایی و تعیین مسببین و اجرای مجازات های لازم
- بررسی و تایید صلاحیت فرودگاه ها و نظارت بر عملکرد آن ها مطابق با استانداردهای بین المللی
- بررسی و تایید صلاحیت مدیران و مسئولین فرودگاه های کشور
- تایید صلاحیت دفاتر خدمات مسافرت هوایی و نظارت و ارزیابی مستمر و مداوم عملکرد آن ها
- صدور، تمدید، تعلیق و لغو مجوز فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی
- برگزاری دوره های آموزش توجیهی مدیران فنی دفاتر مسافرت هوایی و اجرای آزموی های تخصصی مرتبط
- برنامه ریزی جهت جایگزینی و کاهش عمر متوسط ناوگان هوایی کشور
دفاتر مختلف سازمان
سازمان هواپیمایی کشوری دفاتر مختلفی دارد که هر یک از این دفاتر وظایف خاص و جداگانه ای دارند. از جمله دفاتر این سازمان عبارتند از:
- دفتر مهندسی صلاحیت پرواز: این دفتر به نظارت بر صدور گواهینامه ها، مراکز آموزشی، مراکز تولید و برنامه های تعمیر و نگهداری می پردازد.
- دفتر نظارت بر عملیات هوانوردی: وظیفه این دفتر، نظارت بر عملکرد فرودگاه، مراقبت پرواز، هواشناسی فرودگاه ها و هلی پورت ها و … است.
- دفتر نظارت بر فرودگاه ها، شرکت ها و موسسات هوانوردی: نظارت بر فرودگاه ها، شرکت ها و دفاتر خدمات مسافرت هوایی بر عهده این دفتر قرار دارد. کلیه مسافرت های هوایی از هنگام خرید بلیت هواپیما تا زمان حضور مسافر در فرودگاه و سوار شدن به هواپیما تحت نظارت و مدیریت این دفتر قرار دارد. همچنین نظارت و بازبینی فعالیت آژانس های مسافرتی نیز از جمله وظایف این دفتر است و در صورت مشاهده هر گونه تخلف نسبت به لغو مجوز فعالیت دفاتر مسافرت هوایی اقدام می شود.